Aylık 1 Milyon TL Kira Ödeyen İşletmelerin Vergi Yükümlülüğü Ne Kadar?

Atatürk Caddesi üzerinde yer alan ve Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait olan yeni Vakıflar İş Hanı’nın kiralama ihalesi, ticaretin doğasını sorgulatan rakamlarla sonuçlandı. Açık artırma yöntemiyle yapılan ihalede bazı dükkânların aylık 1 milyon TL gibi astronomik bedellerle kiralandığı ortaya çıktı.
Şehirde şimdi en çok sorulan soru şu:
“Bu kadar yüksek kira ödeyen işletmeler ne kazanıyor ve bu kazanç üzerinden ne kadar vergi ödüyor?”

GİZLİ KAZANÇ MI, DEVASA CİRO MU?
İhale sonrası ortaya çıkan kira bedelleri, halk arasında büyük şaşkınlık ve şüphe uyandırdı. Sıradan bir esnafın altından kalkamayacağı bu rakamlar, yalnızca büyük sermayeli, güçlü zincir markalara veya oldukça yüksek cirolu işletmelere uygun görülüyor.

Vatandaşlar, bu dükkanların aylık cirolarının en az 1,5 ila 2 milyon TL'nin altında olamayacağını ifade ediyor. Bu seviyede bir ciro, gelir vergisi yükümlülüğü açısından da ciddi sorumluluklar doğuruyor. Zira kazancın ortalama %20’si oranında vergi ödenmesi gerekiyor. Ancak burada asıl mesele şu:

Bu işletmeler gerçekten bu kadar kazanıyor mu? Ve kazanıyorsa devlete düşen vergi eksiksiz ödeniyor mu?

DEFTERDARLIĞA KAMUOYU ÇAĞRISI: İNCELEYİN VE AÇIKLAYIN
Sivas kamuoyunda yükselen ortak talep, bu işletmelerin vergi kayıtlarının ve beyannamelerinin incelenmesi. Vatandaşlar, Sivas Defterdarlığı’ndan şu iki konuda netlik bekliyor:

1. Bu kiraları ödeyen işletmelerin kazanç düzeyi nedir?
2. Vergi beyanlarıyla bu kazançlar uyumlu mu? Usulsüzlük var mı?

Bazı yerel esnaflar konuyla ilgili, “Bir işletme aylık 1 milyon kira ödeyebiliyorsa, ciddi bir kâr elde ediyor demektir. O zaman devlete de ciddi bir vergi vermesi gerekir. Ama bu konuda ne şeffaflık var ne açıklama. Bu rakamlar denetlenmeli, beyanlar incelenmeli.” açıklamalarında bulundu.

SİVAS’TA TİCARİ HAYAT TEHLİKEDE Mİ?
Kira rakamlarının yalnızca birkaç büyük firma tarafından karşılanabiliyor olması, şehirdeki esnaf dengesi açısından da büyük bir tehdit oluşturuyor.
Yüksek kiralar sadece Vakıflar İş Hanı ile sınırlı kalmayacağı düşünülüyor. Domino etkisiyle çevredeki mülk sahiplerinin de kiraları artırabileceği tahmin ediliyor. Bu durum ise küçük esnafı sistem dışına itecek.
Sivas esnaf çevrelerinden gelen değerlendirmelerde şu kaygılar öne çıkıyor:
“Bu tarz uçuk kiralar, sadece büyük zincirlerin ayakta kalabileceği bir piyasa oluşturur. Kent kimliği, yerel marka hafızası, esnaf çeşitliliği büyük darbe alır. Vakıf dükkânları kime hizmet ediyor? Halka mı, sermayeye mi?”

Vakıf Taşınmazları Ticari Yatırım Aracı mı Oldu?
Vakıf taşınmazlarının amacı tarihsel olarak kamuya hizmet, sosyal denge ve yerel ekonomiyi destekleme üzerine kuruludur. Ancak bu ihale, vakıf mülklerinin ticari spekülasyon aracı hâline getirildiği yönünde eleştiriler alıyor.
Soru şu:
Kamu mülkiyetindeki bir işhanı, özel sektördeki en yüksek kira standartlarını bile aşacak seviyelere nasıl çıkar?
Bu sorunun cevabı hem etik hem ekonomik boyutuyla tartışılıyor.

Resmi Açıklama Bekleniyor
Henüz Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü ya da Sivas Defterdarlığı tarafından konuyla ilgili kapsamlı bir açıklama yapılmış değil. Ancak şehirdeki kamuoyu baskısı her geçen gün artıyor. Vatandaşlar, yalnızca kiralama sürecinin değil, bu süreçten doğan ekonomik hareketliliğin de şeffaf, denetlenebilir ve kamu yararına açık bir biçimde yürütülmesini talep ediyor.