Anne baba çocuk ilişkileri konusunda konuştuğum bir konferansın ardından bir anne yanıma geldi ve şunları söyledi;
Hocam iyi güzel konuşuyorsunuz da gerçekte hiçbir şey kitaplarda yazan gibi ya da uzmanların söylediği gibi olmuyor. Benim iki çocuğum var biri 9 yaşında biri de 4 taşında. Ben sizinki gibi konferanslara katılıyorum, televizyonda uzmanları dinliyorum, dediklerini harfiyen yapıyorum, hemen hemen hiçbiri işe yaramıyor. Çocuklar yine bildiğini okuyor. Hatta büyük kızım bana ‘anne artık şu programları seyredip de bize oradakileri uygulamaya çalışma’ diyor. Eşimse bana destek ve yardımcı olmadığı gibi ne zaman yeni bir şey denesem ‘sen yine yeni bir şey mi öğrendin’ diye beni nerdeyse aşağılıyor.
Eğer sizin de sevgili hanımefendi gibi bir sorununuz varsa söyleyeceklerim işinize yarayabilir:
Burada yukarıdaki hanımefendinin söylediklerindeki anahtar nokta ‘dediklerini harfiyen yapıyorum’ cümlesinde gizli.
Çocuğunuzun bir davranışından yakınıyorsanız ve onu daha farklı yapmasını istiyorsanız, yeni bir davranışı öğrenmesini istiyorsanız, ya da bir davranışının yerine başka bir davranış koymasını istiyorsanız bu durumun üzerinde bilinçli bir şekilde durmanız ve bilinçli bir çaba harcamanız gerekiyor.
Duyduğunuzu, okuduğunuzu, gördüğünüzü alıp, kalıp gibi uygulamaya (dediklerini harfiyen yapma) çalışırsanız başarısız olmanız kaçınılmaz olur.
Öğrendiklerinizi uygulamadan önce sağlanması gereken koşullar var. Uygun zaman, uygun yer daha önemlisi uygun yöntem. Siz öğrendiğiniz bilgileri uygularken sizin ve çocuğunuzun bireysel ve gelişimsel özelliklerini göz önünde bulundurmazsanız, bilgileri size ve ona uygun hale getirmezseniz gerçekten işe yaramayabilir. Aynı bilgiyi iki çocuğunuza bile aynı şekilde uygulamamalısınız. Her birinin birbirinden çok farklı özellikleri var. Birine kullandığınız ve başarılı olduğunuz yöntem diğer çocuğunuz için uygun olmayabilir.
Bir durumu çocuğunuzun yaşamına koymak ve yerleştirmek için o konu ile ilgili yeterince bilgi sahibi olmalısınız, bilgi sahibi olmalısınız diyorum, fikir sahibi değil.
Bunu gerçekten yapmayı istiyor olduğunuzdan emin olmalısınız. Geri dönüşler ya da pes etmeler daha sonraki ilişkilerinizi de olumsuz etkiler.
Kararlı ve istikrarlı davranabilecek misiniz? Yeterince sabırlı ve anlayışlı olabilecek misiniz?
Koşullarınız ve zamanınız uygun mu? Yeterli zamanı ayırabilecek misiniz?
Çocuğunuz için düşündüğünüz konuda siz nasılsınız. Öğretmek istediğinizi siz uyguluyor musunuz?
Çocuğunuz için gerçekten gerekli bir durum mu?
O’nun gelişimsel ve bireysel özellikleri kazandırmak istediğiniz davranış için uygun mu?
Davranışı öğrenmesi için bir ön hazırlık gerekiyor mu? Bu ön hazırlık bilgi olabilir, deneyim olabilir, beceri olabilir. Ön hazırlığınızı yaptınız mı?
Bütün hazırlıklar bittikten sonra çocuğunuzu bu konuda etkileyeceğini düşündüğünüz önemli kişileri haberdar etmelisiniz. Çocuğunuz onu etkileyecek herkesten aynı mesajı almalı. Sonra çocuğunuzla da konuşarak ondan ne beklediğinizi onunda anlayabileceği bir şekilde anlatmalı ve varsa sorularını yanıtlamalısınız. Eğer beklentiniz bir beceri ise çocuğunuzun bu beceriyi öğrenmesi için gerekenlerin tamamının yapılmış ve o becerinin çocuğunuz tarafından tam olarak öğrenilmiş olduğundan da emin olmalısınız. Sonra onun için bulduğunuz ona özel yöntemi devreye sokmalısınız. Ve tabii ki uygun yer ve zamanlarda…
Ancak bu şekilde davrandığınızda etkili olma olasılığınız artabilir. Yoksa öğrendiklerinizi harfiyen (kalıp gibi) uygulamaya kalkarsanız ya iki beden büyük elbise gibi gelir üzerinden düşer ya da iki beden küçük elbise gibi gelir sıkar.